فصل تماشای سوسن چلچراغ رسید، پیش به سوی داماش - وبلاگ تاوافی

به گزارش وبلاگ تاوافی، خبرنگاران :گل گشت در داماش ؛ پیشنهادی برای آنان که عاشق تماشای زیبایی های طبیعت هستند. سوسن چلچراغ، یکی از گونه های نادر از تیره سوسن است که به صورت طبیعی در نقاطی از ایران می روید. این گل که با زیبایی خود، حیرت بیننده را برمی انگیزد، به عنوان اولین گل ملی ایران از سال 1355 در لیست آثار ملی کشورمان قرار گرفته است.

به گزارش وبلاگ تاوافی ، سوسن چلچراغ عمر کوتاهی دارد و برای بازدید از آن باید در زمان رویش این گل، راهی سفر به شمال کشور و روستای داماش شوید.

روستای داماش، رویشگاه اصلی سوسن چلچراغ در استان گیلان در دامنه های ارتفاعات البرز و در شهرستان رودبار واقع شده است و یکی از پرطرفدارترین دیدنیهای استان گیلان به شمار می آید. تماشای سوسن چلچراغ، چشم اندازهای طبیعی بی نظیر، آب و هوای فوق العاده و غذاهای محلی خوشمزه، داماش را تبدیل به روستایی بی نهایت محبوب در میان گردشگران نموده اند.

گلی بازمانده از دوران چهارم زمین شناسی

این گل زیبا و شگفت انگیز، متعلق به به دوران چهارم زمین شناسی است و از لحاظ ژنتیکی یکی از نوادر طبیعی دنیا به شمار می آید. سوسن چلچراغ به اصطلاح، تکثیر گریز است و تمایلی به تولیدمثل زیاد ندارد؛ به همین خاطر، این گل در معرض انقراض واقع شده است و این موضوع بسیاری از کارشناسان محیط زیست را نگران نموده است.

سوسن چلچراغ، یک گیاه علفی مقاوم و تنها گونه ایرانی از تیره سوسن است که از لحاظ زیبایی با دیگر گونه های شناخته شده و پرورش یافته سوسن برابری می نماید. سوسن چلچراغ یا سوسن سفید، گلی واژگون به رنگ روشن است که گلبرگ های آن به سمت بیرون برگشته اند و به همین خاطر، پرچم های آن کاملا در معرض دید هستند. دانه های برجسته بنفش رنگی روی گلبرگ های این گل وجود دارند که معطر هستند و بوی خاصی را در هوا پراکنده می نمایند. هر ساقه سوسن چلچراغ، حدود چهار تا 10 گل می دهد؛ اما در بعضی نمونه ها تا بیش از 15 گل، روی یک ساقه نیز گزارش شده است.

زیستگاه سوسن چلچراغ

سوسن چلچراغ در گذشته در هفت نقطه پراکنده و جدا از هم در کشور ایران وجود داشت که در میان آن ها می توان به شهر رودسر، داماش، تالش و روستای سرشمام رستم آباد در استان گیلان و بعلاوه ارتفاعات پلهم جان رامسر، تیلاکنار و خرماچال عباس آباد، دوهزار تنکابن و ارتفاعات منطقه بندپی شرقی در استان مازندران و استان اردبیل اشاره نمود؛ اما متاسفانه عدم توجه کافی و مراقبت از این گل منحصربه فرد منجر به این شد که سوسن چلچراغ در معرض انقراض قرار بگیرد. سوسن چلچراغ در خارج از ایران نیز تنها در شهرستان لنکران در کشور جمهوری آذربایجان رویت شده است. البته باید بدانید که لنکران در گذشته، بخشی از تالش ایران بوده است و به همین خاطر می توان، سوسن چلچراغ را منحصر به ایران دانست.

خوشبختانه این گل در چند سال اخیر در مازندارن و اشکورات رودسر نیز مشاهده شده است و امیدواریم که با توجه مسئولان و ایجاد منطقه ها محافظت شده، سوسن چلچراغ، فرصت بیشتری برای رویش و خودنمایی در دشت های سرسبز پیدا کند.

داماش کجاست؟

روستای داماش از توابع بخش عمارلو شهرستان رودبار محسوب می گردد و در جنوب شرقی رودبار واقع شده است. میانه دما و بارندگی سالانه در این منطقه به ترتیب 10 درجه سانتی گراد و 450 میلی متر است. داماش، اقلیمی نیمه مرطوب و معتدل دارد و به غیر از سوسن چلچراغ، گیاهان دیگری مانند اقطی، گزنه، بنفشه، انواع سرخس، گل قاصد، شبدر وحشی و سرخ ولیک نیز در آن می رویند. گل سوسن چلچراغ برای رشد به یک محیط خشک و آفتابی در کنار خاک قابل نفوذ احتیاج دارد و این شرایط رشد برای این گل در داماش فراهم است.

داماش در گذشته یک منطقه ییلاقی بود و اهالی جیرنده، پنج ماه گرم سال را به این منطقه کوچ می کردند؛ اما در حال حاضر در این روستا ساکنان دائمی وجود دارند. گویش مردم داماش، دیلمی است. داماش در واقع از ترکیب دو کلمه دا و ماش تشکیل شده است و در گویش کرمانجی به معنای به کسی ماش داده است. باغداری، پرورش طیور و دامداری از جمله پیشه هایی هستند که مردم روستای داماش به وسیله آن ها امرار معاش می نمایند.

سوغات داماش

در سفر به داماش، خرید صنایع دستی این منطقه مانند جوراب و گلیم های دستباف و بعلاوه محصولات تازه کشاورزی مانند گردو و فندق را به هیچ وجه نباید فراموش کنید. برای اقامت در روستای داماش، هیچ هتل یا مسافرخانه ای وجود ندارد و گردشگران پس تماشای سوسن چلچراغ می توانند به شهرهای اطراف بروند. البته گزینه کمپینگ در طبیعت یا اقامت در خانه های روستایی و ویلاهای شخصی نیز برای اقامت در این منطقه وجود دارند.

سوسن چلچراغ، اولین بار به وسیله یک گیاه شناس آلمانی کشف شد

گل زیبای سوسن چلچراغ، اولین بار به وسیله یک گیاه شناس آلمانی به نام کارل فردریش فون لدبور در سال 1354 در روستای داماش در استان گیلان کشف شد. وی پس از کشف این گل نادر در کتابی به نام فلور شرق به سوسن چلچراغ اشاره نمود؛ کتابی که به آنالیز پوشش گیاهی منطقه ها شرقی پرداخته است. جالب است بدانید که نام علمی این گل را به افتخار این گیاه شناس، لیلیوم لدربوری انتخاب نموده اند. درست در همان زمان، شورای عالی محیط زیست، درخواستی برای ثبت ملی سوسن چلچراغ به دولت ارائه کرد و نام این گل از سال 1355 به عنوان اولین اثر طبیعی در لیست آثار ملی ایران نهاده شد.

سوسن چلچراغ در اوایل خرداد ماه آماده گل دهی می گردد و در نهایت در اواسط خرداد گل می دهد. گل های سوسن چلچراغ عمر زیادی ندارند و فقط تا اواسط تیرماه دوام می آورند. برای همین، برترین زمان سفر برای تماشای سوسن چلچراغ، از اواسط خرداد تا اواسط تیر است.

جشنواره سوسن چلچراغ

هر سال، مراسمی با نام جشنواره سوسن چلچراغ با آغاز فصل گل دهی این گل در روستای داماش برگزار می گردد. این مراسم با اجرای موسیقی محلی، پایکوبی محلی و سنت های بومی، یکی از زیباترین رویدادهای فصل بهار در استان گیلان است که هر سال، گردشگران داخلی و خارجی بسیاری در آن شرکت می نمایند.

مردم روستای داماش در جشنواره سوسن چلچراغ با لباس های محلی دست دوز حاضر می شوند و به جشن و پایکوبی می پردازند. آن ها بعلاوه در روزهای جشن با بازی های جالبی چون خرپشتک، کشتی گیله مردی، طناب کشی، چوب بازی، چرخ و فلک، تیش بازی، هلولک، دور بچرخان و گلفا توجه بازدیدنمایندگان را به خود جلب می نمایند.در روزهای جشن گل دهی، بازدید از بازارچه های محلی را نباید فراموش کنید؛ بازارهایی پر از صدای سازهای مختلف مانند تنبور، سنتور، کمانچه، و نی و تنبک و غرفه هایی که در آن، صنایع دستی به فروش می رسند.

چطور به داماش برویم؟

منطقه داماش در جاده رشت به تهران و بین لوشان و منجیل واقع شده است و برای رسیدن به آن، دو راه وجود دارد:

راستا اول: برای تماشای سوسن چلچراغ باید از تهران به سمت قزوین حرکت کنید و سپس راستا شهر لوشان را در پیش بگیرید تا به جاده فرعی جیرنده برسید. این جاده بسیار ناهموار و پیچ در پیچ است و از دامنه های خشک و با پوشش کم گیاه عبور می نماید. پس از حدود 42 کیلومتر رانندگی در این جاده و گذر از روستا های مختلفی مثل سنگرود، کرماک، بیوزرین، معدن زغال سنگ و پاکده به شهر جیرنده خواهید رسید.

از جیرنده تا روستای داماش، 40 کیلومتر راه دارید. این جاده، کوهستانی و دارای سربالایی و سرازیری های زیادی است و دارای هیچ گونه تابلوی هدایت نیست؛ به همین خاطر بهتر است که با یک راهنمای محلی به این منطقه بروید یا با سوال از مردم محلی و ماشین های عبوری، رویشگاه این گل خارق العاده را پیدا کنید.

راستا دوم: در بزرگراه قزوین به رشت، در ابتدای شهر رستم آباد، وارد بخش خورگام شوید. خورگام در فاصله 40 کیلومتری از شهرستان رودبار واقع شده است. جاده خورگام، آسفالته است؛ اما پیچ وخم های بسیاری دارد. در نظر داشته باشید که این جاده کوهستانی است و تردد کمی در آن صورت می گیرد. پس بهتر است که با خودروی مجهز، باک بنزین پر و تجهیزات کامل از این جاده عبور کنید.

با گذر از روستا های سنرس، انار کول، چره، دشتویل، دره دشت، حشمت آباد، چلکاسر و چهار محل به تابلوی شهر بره سر می رسید. این شهر تا داماش، تنها 6 کیلومتر فاصله دارد. جاده بره سر به داماش، یکی از زیباترین جاده های استان گیلان است و با آب و هوایی مطبوع از میان ابرها عبور می نماید.