چرا به تجهیزات ارگونومیک احتیاج داریم؟ - وبلاگ تاوافی

به گزارش وبلاگ تاوافی، از عبارت های کامپیوتر و RSI(Repetitive - Strain Injury) در یک جمله بهره ببرید تا بیشتر مردم بلافاصله به فکر سندرم تونل مچ دست بیفتند که البته علت خوبی برای این کار دارند. بسیاری از ما افرادی را می شناسیم که به این عارضه مبتلا هستند و عده ای از آن ها برای رفع نمودن مشکل خود حتی به عمل جراحی احتیاج دارند.

چرا به تجهیزات ارگونومیک احتیاج داریم؟

فناوری پیشرفته زیان آور

از عبارت های کامپیوتر و RSI(Repetitive - Strain Injury) در یک جمله بهره ببرید تا بیشتر مردم بلافاصله به فکر سندرم تونل مچ دست بیفتند که البته علت خوبی برای این کار دارند. بسیاری از ما افرادی را می شناسیم که به این عارضه مبتلا هستند و عده ای از آن ها برای رفع نمودن مشکل خود حتی به عمل جراحی احتیاج دارند. اما سندرم تونل مچ دست تنها صدمه مرتبط با استفاده از کامپیوتر به حساب نمی آید. خود من در اوایل دهه 30 زندگی ام با درد زیادی در قسمت کمر روبرو بودم، زیرا روزانه 10 تا 12 ساعت از وقتم را در پشت میز کارم می گذراندم. یکی از همکاران دیگر ما هم از مسائل مشابهی در ناحیه پشت و گردن رنج می برد. اگر شما حداقل یک فرد پشت میز نشین را با اختلالات مربوط به فشار کار با کامپیوتر نشناسید، واقعاً ما را شگفت زده کرده اید.

البته این مسائل تنها در میان نویسندگان، ویراستارها و یا تایپیست ها دیده نمی شود. در گزارشی که اداره کار و صنایع استان واشنگتن در سال 2005 تهیه کرده بود، آمده است:

میزان، هزینه و پی آمدهای اختلالات عضلانی/ اسکلتی مرتبط با کار (WMSD ها) بطور غیر قابل تصوری عظیم است. در فاصله سال های 1992 تا 2000، 380485 گزارش اختلال عضلانی/ اسکلتی بافت نرم غیر جراحتی در ناحیه پشت، گردن و سر به وسیله صندوق های استانی بیمه جبرانی کارگران در استان واشنگتن دریافت شده است. این مطالبات به معنای 2/9 میلیارد دلار در هزینه های مستقیم و 26/9 درصد از کل مطالبات جبرانی کارگران صندوق های استانی می باشد. در میان مطالبات WMSD در این دوره زمانی، 32/4 درصد بطور میانه با 123 روز زمان تلف شده برای هر مطالبه، قابل جبران بوده اند.

این نوع مطالعات عمومی دولتی مسلماً تمام صنایع را در بر می گیرند، از یاری های موقتی در دفاتر گرفته تا کارگران ساختمانی و قصابان. استان واشنگتن هم معین نکرده است که چه صدماتی به کامپیوتر مربوط می شوند. با این حال، RSI ها نزدیک به 62 درصد از تمام مطالبات جبرانی کارگران در آمریکای شمالی را به خود اختصاص داده اند و حدس ما این است که تعداد ساعت های صرف شده در مقابل کامپیوتر بسیار سریعتر از نرخ پذیرش تجهیزات ارگونومیکی که برای مقابله با RSI ها طراحی شده اند، افزایش می یابد. به نظر می رسد مشکل در حال بدتر شدن است نه بهتر شدن.

چه چیزی در پشت آسیب های بافت نرمی که کاربران کامپیوتری را به ستوه آورده، نهاده شده است؟ تعداد بسیار زیادی از موارد بسیار کوچک. رشته های عصبی که تحت فشار قرار دارند. جریان خون که در برخی از نواحی متراکم می شود. گروه هایی از عضلات کوچک که به خاطر فشار طولانی مدت و آزاد نشدن دچار گرفتگی شده اند. هر یک از این موارد و یا تمام آن ها و بعلاوه سایر مسائل مشابه می توانند به آسیب های کوچک موضعی منجر شوند. اینگونه ریز آسیب ها بطور منفرد مشکل چندان جدی به حساب نمی آیند. ما همواره با چنین مواردی روبرو هستیم و بدنمان به سادگی آن ها را درمان می کند. اما اگر سرعت آسیب های تکراری از قابلیت های درمانی بدن پیشی بگیرد، این آسیب ها انباشته شده و از یک شرایط ناخوشایند به یک شرایط آزار دهنده، سپس یک مشکل دردناک و نهایتاً یک آسیب غیرقابل تحمل و دائمی تبدیل می گردند.

جوان و مستعد

دانش آموزان بطور طبیعی از مزایای بدن های جوان تر و انعطاف پذیرتر خود بهره می گیرند و معمولاً زمان کمتری را در پشت یک صفحه کلید صرف می نمایند، اما آن ها یقیناً در برابر خطرات فشار مکرر (Repetitive Stress) ایمن نخواهند بود. گذشته از ساعت های طولانی که این گروه برای انجام مطالعات معمولی خود صرف می نمایند، خطرات مربوط به اجرای بازی های ویدیویی و کامپیوتری را هم نباید فراموش کرد. بسیاری از ما هنوز گرفتگی اجتناب ناپذیر عضلات دست که از ساعت ها بازی بر روی کنسول های قدیمی Atari2600 سرچشمه می گرفت را به یاد داریم. باسم یک موضوع تازه تر، مفاصل انگشتان دست چپ یکی از دوستان ما پس از استفاده از کنترلر گیتار بی سیم Logitech برای کنسول های Xbox 360 برای مدت دو هفته از درد قابل توجهی رنج می بردند. شاید این اولین برخورد او با دنیای فوق العاده اعتیاد آور بازی های ویدیوئی بود و خودش اعتراف می کرد که برای ساعت های طولانی در روزهای متمادی مشغول استفاده از این ابزار برای اجرای بازی مورد علاقه اش بوده است، تا جائیکه پس از یک هفته چاره ای غیر از متوقف نمودن فرایند اجرای بازی نداشته. در حال حاضر او کاملاً با این کنترلر انطباق پیدا کرده، روش تعدیل نیروی فشار انگشتان خود را فرا گرفته و زمان بازی خود را به کمتر از یک ساعت کاهش داده است تا بتواند از بازگشت درد به انگشتان خود جلوگیری نماید. این مشکل بطور فزاینده ای همه گیر شده است. کافی است یک جستجو را برای عبارت های Wiiitis یا Wiitis انجام دهید تا نکات زیادی را درباره توسعه چشمگیر التهاب تاندون ها بخاطر اجرای افراطی بازی های Wii بیاموزید. PlayStation palmar hidradenitis (التهاب غدد عرقی کف دست) یک شرایط دردناک پوستی است که به خاطر در دست گرفتن طولانی مدت و بسیار محکم دستگیره های یک Gamepad ایجاد می شود. به این ترتیب شما به راحتی می توانید حدس بزنید که عارضه Texters Thumb (شصت دست نویسندگان) اساساً به چه چیزی مربوط می شود. متأسفانه این فهرست همچنان ادامه دارد. اولین مطالعه درباره MSD (musculoskeletal dysfunction) مرتبط با کامپیوتر در میان بچه ها و نوجوانان در سال 2007 به وسیله Leone Smith از دانشگاه Stellenbosch آفریقای جنوبی منتشر شد. این مطالعه، یک نگاه عالی و جامع به موضوع بود و در عین حال گستره متنوعی از مطالعات مرتبط قبلی را تشریح می کند. جدول (1)، ایده ای از تأثیر MSD بر کل بدن را در اختیار شما قرار می دهد که سایر مؤلفین به آن ها دست یافته اند.

بطور خلاصه، Smith بر اساس مطالعه ای که بر روی بیش از 1000 دانش آموز در رده سنی 14 تا 18 سال اجرا شده است نتیجه گیری می کند که استفاده از کامپیوتر می تواند با یک تأثیر فیزیکی منفی بر دانش آموزان همراه باشد (و البته بوده است). او در مقاله خود می آورد: بیش از 7 ساعت استفاده هفتگی از کامپیوتر می تواند با پیش بینی درد گردن و مچ دست چپ در میان دختران و بعلاوه درد شانه های چپ و راست در میان پسران همراه باشد. به ترتیب 31 درصد و 29 درصد از دانش آموزان دختر و پسر اشاره کرده اند که ورزش و کار با کامپیوتر را بخاطر مسائل عضلانی/ اسکلتی متوقف کرده اند. درد عضلانی/ اسکلتی که در طول دوران نوجوانی تجربه می شود، مهمترین عامل پیش بینی دردهای مزمن عضلانی/ اسکلتی در دوران عظیمسالی به شمار میرود. یک پدیده بسیار نگران نماینده تر این است که 23 تا 48 درصد از دانش آموزان گزارش داده اند که بخاطر مسائل و شکایت های عضلانی/ اسکلتی خود از مدرسه غایب بوده اند.

با وجود آنکه RSI (آسیب های فشار مداوم) فناوری پیشرفته برای مدتی بیش از دو دهه با ما بوده و تمام گروه های سنی را تحت تأثیر خود قرار داده است، عموم مردم تا حدود زیادی از دلایل، خطرات و شیوه های پیشگیری از آن آگاهی ندارند. RSI می توانند بازدهی شما را از بین ببرند، اما نکته مهم تر این است که آن ها می توانند توانایی شما برای لذت بردن از زندگی را نابود سازند. همچون بسیاری از موارد دیگر، تا زمانیکه خود شما به یک RSI مبتلا نشوید، به نظر نمی رسد که این مشکل تنها برای دیگران اتفاق می افتد. اما آمارها به شدت این تفکر را رد می نمایند. بیشتر ما دارای محیط های کامپیوتری هستیم که خصوصیات ارگونومیکی ضعیفی دارند و بیشتر ما به سمت افزایش میزان استفاده از کامپیوتر در طول زمان گرایش پیدا کرده ایم. بدون اصلاح نحوه کار، به نظر می رسد که احتمال روبرو شدن با یک آینده پر از درد بسیار بالا خواهد بود، خصوصاً اگر شما به سنین میانسالی و یا بالاتر از آن رسیده باشید. خوشبختانه ما پیشنهادهای زیادی درباره اینکه چگونه می توانید همین حالا اینگونه مسائل را درمان کرده و یا از توسعه آن ها پیشگیری نمائید را در این مقاله ارائه خواهیم کرد.

دیدار با دکتر

پیش از آنکه به تشریح جزئیات سخت افزارهای ارگونومیک بپردازیم (که البته آن را در مقاله بعدی مطالعه خواهید کرد) باید کار را با شرح یک متخصص از نرم افزار آغاز نمائیم، خصوصاً بافت های نرم بدن شما.

بسیاری از ما امروزه در ادارات و شرکت های مجهز به تجهیزات پیشرفته کامپیوتری با تعداد زیادی از کارکنان پشت میز نشین کار می کنیم که همگی مستعد RSI های مرتبط با کامپیوتر هستند. یک متخصص ماساژ ستون فقرات و یا متخصص درمان عضلانی/ اسکلتی احتمالاً در چنین دنیایی بسیار پر مشغله خواهد بود. دکتر Brian Rueben از مرکز Back to Basics Chiropractic Center یکی از این افراد است.

وقتی ما برای دیدار دکتر Rueben رفتیم، او آماده می شد تا یک تنظیم ناحیه بالایی ستون فقرات را بر روی یکی از مشتریان انجام دهد. ابزار لرزاننده ای که به یک اسلحه شباهت داشت و دکتر Rueben آن را بر روی قسمت پشت گردن بیمار خود قرار داده بود، برای ما هرگز به یک متخصص ماساژ مراجعه نکرده بودیم بسیار جالب توجه به نظر می رسید. شما در ادامه می توانید سؤالات ما و شرحات دکتر Rueben را به هر یک از آن ها مطالعه کنید:

سؤال: این ابزار چه کاری انجام می دهد؟

پاسخ: مفاصل ما در یک شرایط غیرطبیعی حرکت کششی خود را از دست داده و دچار شرایطی تحت اسم تثبیت شده (Fixated) و یا در رفتگی ناقص (subluxated) می گردند. در واقع مفصل واقعاً دچار در رفتگی نیست و از محل خود خارج نشده است، بلکه صرفاً نمی تواند بطور صحیح حرکت کند. روش تنظیمی، نیرویی است که بر روی این فقدان حرکت اعمال می شود. نیرو حاصلضرب جرم در شتاب است، بنابراین افزایش شتاب باعث کاهش احتیاج به جرم خواهد شد. ما فشار را در امتدادی وارد می کنیم که عملکرد طبیعی مفاصل را برمی گرداند. این فرآیند در واقع یک نوع کشش مفاصل است. تنها روش برای باز کردن بافت بد در یک رباط یا عضله، نیرویی با سرعت بالا است. شما مفصل را به ورای مرز طبیعی آن می رانید. اساساً این حرکت سریع بر بافت خوب فشار وارد می کند، اما بافت بد در یک مفصل تجزیه و باز می شود. سپس، بدن شما آن را با یک بافت قوی تر و انعطاف پذیرتر جایگزین می کند.

سؤال: بافت های بد از کجا می آیند؟

پاسخ: اینگونه بافت های اضافی بخاطر آسیب های مکرر در طول زمان ایجاد می شوند. شما این شرایط بد و تمام این بافت های بد را در مفاصل خود توسعه می دهید. در نهایت، شما با آسیب های عصبی روبرو می شوید و این همان نیروی تکراری و غیرطبیعی است که به بدنتان تحمیل می شود. بنابراین شما باید بدن خود را وادار نمایید تا با روشی که می داند چگونه انجام دهد، انطباق پیدا کند. شما باید مجدداً بدن خود را در آموزش دهید. شما باید بر بدن خود فشار وارد کرده و آن را وادار به انجام این کار نمائید، در غیر اینصورت با شرایطی که خودش بخواهد انطباق پیدا خواهد نمود. شاید انجام برخی از حرکت های کششی یا نشستن با رعایت اصول ارگونومیکی مناسب تا حدودی سخت به نظر برسد. شما می توانید یک ایستگاه کاری بدون نقص را طراحی کنید اما وقتی افراد مشغول به کار می شوند، شرایط قرار گیری صحیح خود را از دست می دهند. شما باید در طول روز کارهایی را برای خارج شدن از این تأثیر منفی انجام دهید. شما باید این مفاصل را وارد کنید تا در تمام دامنه حرکتی خود جابه جا شوند. در غیر اینصورت، آن ها در یک شرایط بد نهاده شده، منقبض تر و محکم تر شده و هرگز راحت نخواهند شد. بنابراین آن ها خسته نمی شوند، بلکه خشک تر و منقبض تر می شوند، درست مانند شرایطی که بسیاری از مردم در گردن و قسمت بالایی ستون فقرات خود احساس می نمایند.

سؤال: این شرایط بسیار شبیه به چیزی است که ما غالباً در مفصل ران خود احساس می کنیم. حتی در هنگام بالا رفتن از پله ها هم به نظر می رسد که آن ها بسیار خشک و منقبض هستند.

پاسخ: همان اختلاف، شما در حالت نشسته انحنای ستون فقرات خود را شل می کنید. ثابت می نمایند که شرایط های کاری نشسته و غیرمتحرک برای ستون فقرات دشواتر از انواع مشاغل فیزیکی هستند، زیرا در کارهای فیزیکی شما در حال حرکت هستید، از بافت های خود استفاده می کنید و باعث می شوید که مایع داخل مفاصل شما تغییر نماید. وقتی شما تمام روز در یک محل نشسته اید، بدن شما باید با این فشار منفی انطباق پیدا کند.

شرایط بدن

سؤال: بنابراین اگر مجبور باشیم تمام این ساعت ها را در یک جایگاه بگذرانیم، باید چه کاری را انجام دهیم تا از این نوع فشارهای منفی اجتناب کنیم؟

پاسخ: شما می خواهید ستون فقراتتان در یک شرایط متعادل یا خنثی قرار داشته باشد. بطور ایده ال، احتمالاً می خواهید که زانوهایتان اندکی پایین تر از ران های شما قرار بگیرند زیرا این شرایط به وادار نمودن شما به ایجاد انحنا در کمرتان بجای صاف کردن آن به سمت بیرون (همچون کاری که معمولاً انجام می دهیم) یاری خواهد نمود. بنابراین اگر بتوانید با یک انحنای بهتر در کمر خود بنشینید، حتی با اندکی تکیه دادن به سمت پشت به جای راست نشستن با زاویه 90 درجه، احتمالاً فشار بیشتری را از روی دیسک های خود رفع می نمائید. من چند سال پیش با مطالعه ای روبرو شدم که بر اساس آن 5 درجه افزایش زاویه کمر (نشستن با زاویه 95 درجه) کمترین فشار را بر روی دیسک های ناحیه کمر ایجاد خواهد نمود. نهاده شدن در زاویه 90 درجه، برترین شرایط بعدی خواهد بود. به این ترتیب، خم شدن و قوز کردن هم بدترین شرایط ممکن به شمار میرود.

سؤال: پس جایگاه دارای نقش نسبتاً مهمی است؟

پاسخ: من شخصاً فکر می کنم که جایگاه کلید قرار گیری بدن شما در شرایط صحیح است، البته به همراه ارتفاع نمایشگر و صفحه کلید کامپیوترتان. اگر جایگاه شما را در یک شرایط خمیده بنشاند، از قبل نیمی از راه را برای نهاده شدن در یک شرایط بد طی کرده اید. به همین علت است که پشتی جایگاه باید در شرایط صحیحی تنظیم شده باشد، در غیر اینصورت شما را به سمت جلو و یک موقعیت نادرست هل خواهد داد. شما می توانید بالشتک های اضافی اختصاصی کمر را برای جایگاه خود تهیه کنید، اما مطمئن شوید که آن ها بطور صحیح در محل خود نهاده شده اند و عملاً بطور صحیح با جایگاه و بدن شما انطباق پیدا می نمایند.

سؤال: خود شما از چه جایگاه هایی استفاده می کنید؟ برخی از جایگاه ها قیمت های واقعاً بالایی دارند.

پاسخ: شما الزاماً مجبور نیستید از جایگاه های گرانقیمت بهره ببرید. جایگاه های مورد استفاده ما از رده قیمتی میانهی هستند. آنها تکیه گاه سر ندارند اما بخوبی بدن کاربر را در خود جای می دهند. شما می خواهید جایگاهتان نسبتاً متعادل باشد. بهتر است کفه جایگاه اندکی به سمت جلو خم باشد زیرا این شرایط شما را در حالت بهتری قرار می دهد. کف پای شما باید بطور صاف بر روی زمین قرار بگیرد (نه اینکه تنها نوک انگشتانتان به زمین برسد)، در حالیکه ناحیه پشت زانوی شما بین دو تا سه انگشت با کفه جایگاه فاصله داشته باشد. با اینحال ،فراوری نماینده جایگاه اهمیتی ندارد. در واقع، من فکر می کنم برخی از مدل ها واقعاً گران قیمت هستند زیرا کیفیت ساخت بهتری داشته و از مواد بهتری در آن ها استفاده شده است. با اینحال، این موضوع الزاماً به معنای خصوصیات ارگونومیکی بهتر آن ها نخواهد بود. شما صرفاً به چیزی احتیاج دارید که بتوانید آن را با بدنتان تنظیم کرده و خودتان را در یک شرایط خنثی و متعادل قرار دهید.

سایر جنبه های حالت قرارگیری بدن

در طول سال ها، مطالعات فراوانی بر روی جنبه های ارگونومیکی کارکنان دفتری انجام شده است، هر چند که به طور حیرت آوری تعداد اندکی از آن ها پس از انفجار دات کام سال 2000 به مطبوعات عمومی راه پیدا کرده اند. یک مجموعه از رهنمود ها که بطور عمومی مورد پذیرش نهاده شده، بطور خلاصه در شکل [1] ارائه شده است. تقریباً تمام متخصصین در این زمینه توافق دارند که چشمان شما باید تقریباً در سطح حاشیه بالایی نمایشگرتان قرار داشته باشند، اما این توصیه ها که 10 سال از عمر آن ها می گذرد مواردی نظیر نمایشگر های عظیم LCD امروزی را در نظر نگرفته اند، خصوصاً مدل هایی که با یک چرخش 90 درجه در حالت Portrait تنظیم می شوند. در نهایت، شما باید این هدایت ها را باسم یک سناریوی برترین حالت در نظر گرفته و از دریافت عمومی خود برای انطباق آن ها با شرایط خودتان استفاده نمائید. ممکن است شما از میزی بهره ببرید که فاقد یک کشوی زیرین مخصوص صفحه کلید باشد و به همین علت شما را مجبور می کند تا کفه جایگاه خود را جهت دستیابی به خمیدگی مناسب آرنج تا حد 90 درجه بالاتر بیاورید. بطور جالب توجهی، شکل [1] تنظیم دسته جایگاه با ارتفاع آرنج را از قلم انداخته است. اگر دسته های جایگاه به طور صحیح تنظیم شده باشند، بخش عمده ای از وزن بازوی شما را تحمل کرده و شانه های شما را از این وظیفه معاف می نمایند. به این ترتیب، فشار وارده به شانه ها و ناحیه بالای ستون فقرات شما هم کاهش خواهد یافت. همانطور که در شکل [2] مشاهده می کنید، دسته های جایگاه در ارتفاع صحیح برای کاربر تنظیم شده اند. نکته جالب توجه این است که برای نهاده شدن بازوهای این کاربر در ارتفاع مناسب برای کشوی صفحه کلید میزش، او مجبور بوده جایگاه خود را تا حدودی بالاتر بیاورد. با اینحال، برای آنکه زانوهای کاربر پایین تر از سطح ران های او قرار بگیرند، باید از یک زیرپایی ارگونومیک استفاده کرده و یا کفش های مناسب تری بپوشد. یکی دیگر از حوزه های توافقنامه ارگونومیک، این است که مچ دست ها باید در یک شرایط خنثی و بدون فشار قرار گیرند، در حالیکه ترجیحاً هیچگونه خمیدگی نداشته باشند. با این حال، دستیابی به این شرایط بر روی صفحه کلیدهای استاندارد بسیار سخت می باشد و به سختی می توان شرایط مناسب یا نامناسب مچ دست را بر روی آن ها تشخیص داد. این یکی از دلایل اصلی افزایش محبوبیت صفحه کلیدهای ارگونومیک در طول 15 سال گذشته به شمار میرود. در شکل [4] خود دکتر Rueben یکی از اشتباهات ارگونومیک متداول که در بسیاری از دفاتر کاری شاهد آن هستیم را نشان می دهد. میزهای کاری که فاقد عمق کافی هستند، غالباً باعث می شوند که نمایشگر کامپیوتر بطور مستقیم در مقابل کاربر قرار نگرفته و با نمایشگر و صفحه کلید زاویه ای را ایجاد نماید. این شرایط، کاربر را مجبور می کند که سر خود را برای مدت طولانی در هنگام نگاه کرده به صفحه نمایش بچرخاند و به این ترتیب فشار بیشتری را بر روی گردن او ایجاد می کند. در شرایط صحیح، سر کاربر باید مستقیم به سمت جلو نهاده شده، گوش ها در امتداد شانه ها بوده و سر کاملاً عمود باشد. دکتر Rueben می گوید: من نمی توانم نشستن در مقابل یک کامپیوتر برای مدت 10 ساعت در روز را تصور کنم. به نظر من این یک مصیبت واقعی است. فناوری چیز واقعاً فوق العاده ای است، اما مدیریت شرایط های قرار گیری و حالت ها بسیار سخت خواهد بود. از سوی دیگر، این شرایط با افزایش سن ما هم بدتر می شود. هر چه ما پیرتر می شویم، انعطاف پذیری بدنمان کاهش می یابد، مایع کمتری در مفاصل خود داریم و بافت هایمان هم حالت ارتجاعی خود را از دست می دهند. این شرایط در طول زمان بدتر و بدتر خواهد شد، مگر آن که واقعاً مراقب آن باشیم.

همه چیز در اعتدال

چه میزانی زیادی به شمار میرود؟ اگر هنوز در حال مطالعه این مقاله هستید، می توان حدس زد که شما ساعت های زیادی را در مقابل یک کامپیوتر می گذرانید و نگران سلامتی خود هستید. ما در خانه، محل کار و حتی در مسافرت ها از کامپیوتر استفاده می کنیم. بر حسب اینکه چطور بخواهید کامپیوتر را تعریف کنید، ممکن است این بحث را مطرح کنید که امروزه ما آن ها را حتی در جیب های لباس خود هم داریم. در هر صورت، تمام این کامپیوترها مستلزم خیره شدن به یک صفحه نمایش و نگهداشتن دست ها و قسمت های مختلف بدنمان در یک امتداد نسبتاً ثابت هستند، صرف نظر از اینکه آیا امتداد مربوطه راحت و سالم خواهد بود یا خیر. در نشست های کوتاه، استفاده از کامپیوتر بطور آشکارا بی ضرر خواهد بود، اما دقیقاً از چه زمانی به بعد وارد محدوده ریسک می شویم؟ چه زمانی مدت زمان استفاده ما از کامپیوتر بیش از حد به شمار میرود؟

Sylvain Sauvage متخصص ارگونومیک و قابلیت استفاده (Usability) محصولات در شرکت Logitech می گوید: من فکر نمی کنم که یک قاعده کلی برای این موضوع وجود داشته باشد، زیرا پذیرش درد برای هر شخصی متفاوت خواهد بود. آنچه که متخصصین توصیه می نمایند این است که یک یا دو بار در ساعت و یا به محض آنکه یک فشار، بی حسی و یا ضعفی را در بدن (بازو، مچ دست، گردن و پشت) خود احساس کردید از کار دست کشیده، کمی استراحت کرده، از جای خود برخاسته و کمی قدم بزنید. مطالعات اخیر نشان داده اند که اینگونه وقفه ها می توانند فشار را بطور چشمگیری کاهش داده و به این ترتیب بازدهی شما را افزایش دهند. زمان زیادی درست لحظه ای است که این فشار را بر روی بدن خود احساس می کنید.

دکتر Dan Odell ارگونومیست داخلی مایکروسافت می گوید: این سؤال نسبتاً پیچیده ای است، زیرا تا حدود زیادی به خصوصیات کاربر، ایستگاه کاری او و نحوه میزان گیری زمانی که در مقابل کامپیوتر صرف می کند بستگی خواهد داشت. اما با در نظر گرفتن تمام این موارد، یک مطالعه عظیم جمعیتی در دانمارک، توصیه می کند که استفاده از صفحه کلید و ماوس را کمتر از 20 تا 25 ساعت در هفته نگهدارید. آن ها متوجه شده اند که ریسک درد نو بازو به خاطر استفاده از یک صفحه کلید برای مدت بیش از 15 ساعت در هفته و یک ماوس برای مدتی بیش از 30 ساعت در هفته، بطور چشمگیری افزایش می یابد. آن ها در عین حال تاکید کرده اند که استفاده از ماوس در توسعه درد بسیار مهم تر از صفحه کلید است. این یکی از دلایلی است که ما بر طراحی ماوس Natural خود برای تکمیل نمودن خط صفحه کلید های Natural مایکروسافت تأکید کردیم.

خوب حالا شما اطلاعات کافی را برای انتخاب یک جایگاه و میز مناسب در اختیار دارید. شما نشانه های هشدار دهنده را برای مراقبت از مدت استفاده خود از کامپیوترتان می شناسید. حال اجازه بدهید کمی در خصوص تجهیزات جانبی PC صحبت کنیم.

یک QWERTY راحت

ما نمی خواهیم داستان گیج نماینده و (بطور شگفت انگیزی) اندوهناک تکامل چیدمان QWERTY صفحه کلیدهای امروزی را تکرار کنیم. شما می توانید این ماجرا را به آسانی در جستجوهای آنلاین خود بیابید. اجازه بدهید به همین میزان کفایت کنیم که در عصری که ماشین های تحریر به دنیا آمدند، تایپیست ها خیلی زود به خاطر تمایل ابزارهای خود به گیر کردن در هنگام فشرده شدن بیش از حد سریع کلیدها، واقعاً ناامید شده بودند. چیدمان QWERTY دقیقاً به این علت توسعه یافت که کارآمدترین طراحی ممکن به حساب می آمد و برای کاهش سرعت تایپ به منظور اجتناب از گیر کردن ماشین تحریر و در نتیجه افزایش بازدهی تایپیست در نظر گرفته شده بود. در نتیجه، همه به این چیدمان عادت کردند و هنگامیکه کامپیوترها وارد میدان شدند، هیچکس تمایلی به تغییر دادن این ابزار ورودی نداشت. در واقع سوراخ کردن کارت های پانچ به میزان کافی سخت بود.

همانطور که David Rempel در شماره ژوئن 2008 Human Factors شرح می دهد، حق انتشار طراحی QWERTY در سال 1878 ثبت شد. حق انتشار (ثبت اختراع) مفهوم صفحه کلید دو بخشی هم در سال 1915 به وسیله F.Heidner ثبت شد. به هر علت، ایده صفحه کلید دو بخشی که از نظر ارگونومیکی بهتر بود برای مدت پنج دهه تقریباً در سراسر دنیا نادیده گرفته شد، تا زمانیکه به وسیله یک محقق آلمانی به نام دکتر Karl Kroemer مورد بازنگری نهاده شد. Kroemer در سال 1972 نتایج مطالعات متعدد خود را در نشریه آمریکائی Human Factors به چاپ رساند که نشان می دادند ایده صفحه کلید دو بخشی بر یک طراحی استاندارد ارجحیت داشته و باعث کاهش خطاهای تایپی و فشارهای وارده بر بدن می شود. در عین حال، افزایش بیش از حد زاویه دو بخش این صفحه کلید می توانست دردهای ناحیه شانه را به همراه داشته باشد. مطالعات بیشتری که در دهه 1980 میلادی انجام شدند، مزایای صفحه کلیدی که از یک شکاف تقریباً 25 درجه ای مابین دو بخش و بعلاوه 8 درجه شیب جانبی استفاده می کند را نشان دادند. تا سال 1991، تحقیقات اجرا شده نشان دادند که زاویه درون گردانی (Pronation) بازو، تأثیر مستقیمی بر میزان فشار مایع در تونل مچی (Carpal Tunnel) دارد.

تمام این موارد باعث شدند که شرکت Apple صفحه کلید قابل تنظیم خود را در سال 1992 ارائه کند. سپس، مایکروسافت در همان سال صفحه کلید Natural را عرضه نمود که مفهوم شیب جانبی را هم به آن اضافه کرده بود. رقبای کوچکتری نظیر Kinesis هم در همین محدوده زمانی وارد این بازار شدند. بسیاری از ما هنوز بحث های گوناگونی که درباره صفحه کلید Microsoft Natural در بین مصرف نمایندگان انجام می شد را به یاد داریم. این محصول کاملاً قطبی شده بود: شما یا عاشق Microsoft Natural می شدید یا از آن متنفر بودید. در عین حال، Microsoft Natural Ergonomic Keyboard 4000 باسم پرفروش ترین صفحه کلید سیمی در سال 2006 شناخته شد.

بازآموزی انگشتان

علیرغم آنکه این محصولات یک حوزه بسیار حاشیه ای را تشکیل می دهند، اما انواع بسیار مختلفی از صفحه کلید های ارگونومیک وجود دارند. پیشتازان این عرصه عبارتند از مدل های با زاویه تقسیم ثابت (که در طراحی Microsoft Natural پیاده سازی شده است)، صفحه کلیدهایی دو بخشی فاصله دار Dvorak، Kinesis Countored (در یک طراحی تخت و مستقیم سنتی) و صفحه کلید Chord. صفحه کلید ساده سازی شده Dvorak یک چیدمان جایگزین برای صفحه کلیدهای استاندارد به شمار میرود. این صفحه کلید که حق انتشار آن در سال 1936 ثبت شد، با هدف ارائه یک استقرار بهینه کلیدها برای زبان انگلیسی آمریکایی طراحی شده بود. استفاده از صفحه کلیدهای Chord برای فراوری کاراکترها، مستلزم فشار دادن کلیدهای متعددی بطور همزمان بود. تایپ با این نوع صفحه کلیدها می تواند بسیار کارآمد باشد و از اواخر دهه 1800 میلادی به بعد مورد استفاده قرار می گرفته اند، خصوصاً در تندنویسی گفتگوهای دادگاه ها.

صرفنظر از تمام گزینه ها، کارآیی مطلق و یا مزیت ارگونومیک به ندرت با موفقیت بازاری همراه بوده است. به هر حال، مطالعات هزینه سنجی صفحه کلید در قرن اخیر همواره در مقابل جایگزین های احتمالی به تعصب برخورد کرده اند، زیرا دور شدن از یک طراحی QWERTY استاندارد مستلزم باز آموزی کاربران خواهد بود. نتیجه نهایی این است که فراوری نمایندگان چاره ای غیر از ایجاد تعادل مابین مزایای ارگونومیکی و منحنی های یادگیری ندارند. یک مطالعه با اسم آنالیز صفحه کلیدهای جایگزین با استفاده از منحنی های یادگیری، به آنالیز روش میزان گیری این منحنی پرداخت.

در این مطالعه به طور خلاصه آمده است: محاسبات درصد یادگیری آشکار کردند که درصد مربوطه برای صفحه کلیدهای دو بخشی با زاویه ثابت (90/4 درصد) بطور چشمگیری با درصد یادگیری برای سه نوع صفحه کلید دیگر (77/3 درصد برای Chord، 76/9 درصد برای Countored و 79/1 درصد برای Dvorak) تفاوت دارد. میانه زمان تکمیل کار برای صفحه کلید QWERTY متعارف معادل 40 ثانیه و برای پنجمین آزمایش بر روی صفحه کلید های Dvorak، Countored، Chord و دو بخشی با زاویه ثابت به ترتیب 346، 69، 181 و 42 ثانیه بودند. بنابراین می توان نتیجه گرفت که کاهش بازدهی بر روی صفحه کلیدهای دو بخشی با زاویه ثابت و Countored به سرعت قابل بازیابی است، اما برای صفحه کلیدهای Chord و Dvorak به مدت زمان بسیار بیشتری احتیاج دارد. به زبان ساده تر، کاربران تایپ بر روی طراحی دو بخشی با زاویه ثابت را بهتر از سایر چیدمان های جایگزین آموخته بودند. مشکل بیشتر این مطالعات (اگر نگوییم تمام آن ها) این است که بر روی افراد عظیمسالی انجام می شوند که از قبل با صفحه کلید QWERTY آشنا بوده و به آن عادت کرده اند (گاهی اوقات تا میزان ای که تحت اسم تایپیست های ماهر شناخته می شوند). البته یک طراحی Dvorak یا Chord در اینگونه موارد قطعاً منحنی یادگیری ضعیف تری خواهد داشت. یک مطالعه برای دستیابی به آنالیز واقعاً با معنی و بلند مدت باید کار خود را با نوجوانانی آغاز نماید که هرگز تایپ کردن را نیاموخته اند، سپس آن ها را بر روی این مدل های طراحی پیشتاز آموزش داده و نهایتاً هر دو عامل عملکرد و ارگونومی را پس از یک دوره 6 تا 12 ماهه ارزیابی نماید. تا جاییکه ما می دانیم، چنین مطالعه ای هرگز انجام نشده است. در مقابل، ما تجزیه و تحلیل هایی را در اختیار داریم که برای برآورده نمودن احتیاجهای کوتاه مدت صنعت امروزی در نظر گرفته شده اند. با اینحال شما می توانید به فرزند خود بیاموزید که 150 کلمه در دقیقه را بر روی یک صفحه کلید بدون درد split-contour Dvorak تایپ نماید، در حالیکه تمام دوستان او تنها 50 کلمه در دقیقه را بر روی یک صفحه کلید QWERTY متعارف تایپ می نمایند. اما آیا شما اینکار را انجام خواهید داد؟ واقعیت این است که خود ما هنوز نمی توانیم یک پاسخ قطعی برای این پرسش پیدا کنیم.

منبع: ماهنامه کامپیوتری عظیمراه رایانه، شماره 126

/ج

منبع: راسخون